Hallux Valgus

Hallux is de Latijnse naam voor ‘grote teen’. Hallux valgus beschrijft een standafwijking, waarbij de grote teen naar buiten gaat staan in de richting van de kleine teen. Hierbij ontstaat een soms pijnlijke, botbobbel met een slijmbeurs (bunion) aan de binnenzijde van de grote teen. Op den duur komt de teen zelfs in een gedraaide stand te staan.

Er bestaan 2 vormen, de juveniele vorm die al op kinderleeftijd optreedt, en de volwassen vorm. De aandoening komt meer bij vrouwen voor dan bij mannen (90%). Deels is er een erfelijke factor. Bij 60% van de vrouwen met een hallux valgus hebben meerdere familieleden dezelfde kwaal. Vaak is er sprake van een doorgezakte voet en een verkorte achillespees. Verder hebben de damesschoenen waarschijnlijk een aandeel in het ontwikkelen van een hallux valgus. De schoen is vaak te smal voor de voet en door de hak komt meer druk op de voorvoet.

Klachten

Veel patiënten met een hallux valgus hebben geen klachten.
Als er pijn optreedt, is dat meestal ter plaatse van de bunion, die door druk van de schoen geïrriteerd kan raken. Er ontstaat een pijnlijke, rode slijmbeursontsteking. Ook kan door de scheve stand van de grote teen pijn optreden of een drukplek ontstaan bij de tweede teen, die in de knel komt te zitten.

Stellen van de diagnose

Op basis van lichamelijk onderzoek wordt de diagnose hallux valgus gesteld.

Aanvullend zal een röntgenfoto gemaakt worden, om te zien of er tevens sprake is van slijtage van het gewricht tussen middenvoetsbeentje en grote teen, en hoe ernstig de standafwijking van de botdelen röntgenologisch is. Dit wordt opgemeten en uitgedrukt in graden.

Behandeling

Aanvankelijk zal de behandeling gericht zijn op het oplossen van de klachten zonder dat een operatie hiervoor nodig is (conservatief). De opties zijn:

• Draag geen schoenen met een extreme hak, of schoenen die aan de voorzijde heel smal zijn
• Koop schoenen van zacht leer, en laat deze eventueel oprekken ter plaatse van de bunion.
• Uw orthopedisch chirurg vindt vaak naast de hallux valgus ook een platvoet (pes planum) of pijn en eelt onder de bal van de voet (metatarsalgie). Met een steunzool zijn deze afwijkingen vaak goed te verhelpen.

Operatie

Als ondanks bovenstaande maatregelen de hallux valgus pijnlijk blijft, kan in samenspraak met uw behandelend arts besloten worden om de standafwijking tijdens een operatie te corrigeren. Er zijn zeer veel verschillende technieken om de stand te corrigeren. De bij u gekozen techniek zal onder andere afhangen van de ernst van de afwijking, eventueel bijkomende artrose, uw leeftijd en activiteitenniveau.

De operatieve ingreep bestaat uit verschillende methoden, vaak wordt gebruik gemaakt van een combinatie van:

1. Weke delenherstel: hierbij worden de structuren rond het gewricht aan de basis van de grote teen hersteld, die waren gekrompen of uitgerekt door de hallux valgus.
2. Osteotomie: afhankelijk van de plaats en ernst van de afwijking wordt in het middenvoetsbeentje het bot doorgezaagd (osteotomie) en in gecorrigeerde stand weer aan elkaar gezet.  Hiervoor zijn allerlei technieken mogelijk zoals de Chevron osteotomie, Scarf osteotomie, osteotomie volgens Hohman, Wilson e.d. In de Eisenhower Kliniek wordt gebruik gemaakt van de chevron osteotomie bij milde afwijkingen en een basis-osteotomie of scarf osteotomie bij ernstigere afwijkingen. Vaak wordt tevens een klein wigje weggehaald uit de teen zelf om te zorgen dat hij helemaal recht staat (AKIN osteotomie).
3. Artrodese: als er tevens sprake is van ernstige slijtage (artrose) van het gewricht tussen het middenvoetsbeentje en de grote teen (hallux rigidus) of de standafwijking te groot is, wordt dit gewrichtje vastgezet.

Nabehandeling

De nabehandeling varieert, afhankelijk van de gebruikte techniek en fixatiemethode. U kunt nabehandeld worden in gips of met een steunend drukverband (soms met een zogenaamde teenspica). U mag de voet de eerste week niet belasten. Na 1 week mag u belasten in een gipsschoen of een spalk in combinatie van een klittenbandschoen. Dit draagt u tot 6 weken na de operatie. Hierna zal u alleen nog voor de nacht een spalk gebruiken voor nog 6 weken. In deze periode is gerichte behandeling door een fysiotherapie van belang aangezien de grote teen vaak stijf wordt ten gevolgen van de operatie.
Vaak hebben patiënten het eerste half jaar na de operatie nog last van een stijf gevoel of een zwelling in de teen.

Complicaties

Wondinfectie: in dit geval zult u enkele keren extra gecontroleerd worden en mogelijk gedurende een aantal dagen behandeld worden met antibiotica in tabletvorm.

Pseudarthrose: soms groeit het bot bij de osteotomie niet binnen de verwachte tijd van 6 weken aan elkaar. Uw behandelend chirurg kan dan besluiten, u langer met gips te behandelen. Zelden moet in een dergelijk geval nog een tweede keer geopereerd worden.

Trombosebeen: hiervoor wordt u geadviseerd na de operatie zo snel mogelijk uw kuitspier te gaan oefenen. Dit doet u door uw voet telkens op en neer te bewegen (“richting de neus trekken en naar de grond te bewegen.”) Als u onderbeensgips heeft dat deze bewegingen niet toelaat, wordt u voor die tijd beschermd met een bloedverdunnend medicijn Fraxiparine.

Recidief: Soms groeit de teen, jaren na de eerste operatie, terug in de oude stand. De operatie kan dan nog een keer herhaald worden.